On, ona, ktoś

autor zdjęcia: Andrzej Krauze

źródło: Plus Minus

autor zdjęcia: Andrzej Krauze

źródło: Plus Minus

Szwedzi bez protestów zaakceptowali językową reformę nakazującą zwracanie się do wszystkich per „ty". Ale politycznie poprawny „neutralny zaimek osobowy" przyjmuje się z niejakim trudem.

W języku szwedzkim od zawsze funkcjonują dwa zaimki osobowe: on (han) i ona (hon). Od 15 kwietnia w słowniku języka szwedzkiego pod literą „h" znajduje się jednak także trzeci zaimek: budzące wiele emocji neutralne „hen". Wymyślono je z dość pragmatycznych językowych powodów, ale z czasem stało się symbolem odzierania języka z jakichkolwiek cech płciowości oraz przykładem językowej inżynierii, której skutki tak naprawdę dzisiaj trudno przewidzieć.

– „Hen" zaistniał już w latach 60. ubiegłego wieku, ale w postaci bardzo ogólnikowej, jako zaimek używany w sytuacji, gdy chce się na przykład opisać powinność danej osoby. Gdy w regulaminie uczelni jest np. napisane: „jeśli ktoś chciałby podjąć studia, powinien w tym celu zrobić to i to", trzeba tam wstawić zaimek osobowy i zaznaczyć, że to „on/ona" powinna to zrobić. Po szwedzku historycznie wstawiało się tam zaimek „on", ale z czasem pojawiły się uwagi, że powinno się tam znajdować w takiej sytuacji także „ona". W każdej takiej sytuacji można oczywiście powiedzieć „on/ona", ale „hen" zaczęło być przez niektórych używane właśnie po to, by wybrnąć z tej sytuacji – mówi dr hab. Witold Maciejewski, profesor warszawskiej Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, na której kieruje Katedrą Skandynawistyki.

Zdaniem ekspertów „hen" może się przyjąć...